วัดพระธาตุหนองหมัด

วัดพระธาตุหนองหมัด ตั้งอยู่ที่บ้านท่าสัง หมู่ที่ 5 ตำบลหนองหว้า อำเภอกุมภวาปี จังหวัดอุดรธานี. วัดนี้เป็นโบราณสถานที่เก่าแก่ของท้องถิ่น สันนิษฐานว่าสร้างขึ้นในสมัยขอมเรืองอำนาจ ประมาณ 800-1,000 ปีมาแล้ว. วัดพระธาตุหนองหมัดตั้งอยู่ริมฝั่งลำน้ำปาว บริเวณท่าน้ำที่เรียกว่า "ท่าคอม้า" ซึ่งมาจากตำนานเท้าผาแดงนางไอ่. บริเวณที่ตั้งวัดเป็นคุ้งแอ่งน้ำลึก เรียกว่า "หนองหมัด". ที่มาของชื่อ "หนองหมัด" เล่ากันว่ามีสัตว์ประหลาดคล้ายหมูป่าแต่มีลักษณะคล้ายตัวหมัด อาศัยอยู่ในหนองน้ำแห่งนี้ และจะออกมาเล่นน้ำทุกวันขึ้น 15 ค่ำ เดือน 5. ชาวบ้านเชื่อว่าสัตว์ดังกล่าวเป็นเจ้าที่แปลงกายออกมาเล่นน้ำ จึงเกิดความยำเกรงและให้ความเคารพ. ต่อมา ชาวบ้านได้ทำพิธีอัญเชิญเจ้าที่ให้อยู่ใต้อุโบสถ และได้ก่อสร้างสถูปและเจดีย์พร้อมเก็บของมีค่าไว้ภายใน. ชาวบ้านจึงเรียกชื่อองค์พระธาตุตามตำนานว่า "พระธาตหนองหมัด" และมีการจัดพิธีสักการะบูชาทุกปี. ปัจจุบัน องค์พระธาตุหนองหมัดองค์ใหญ่ได้ทรุดโทรมลงตามกาลเวลา คงเหลือแต่ฐานและองค์พระธาตุองค์เล็ก และมีการก่อสร้างอุโบสถครอบระหว่างองค์พระธาตุทั้งสององค์ เพื่อเป็นที่ประดิษฐานพระพุทธรูปสำหรับประชาชนทั่วไป. วัดนี้สังกัดคณะสงฆ์ธรรมยุต. อาคารเสนาสนะประกอบด้วยศาลาการเปรียญ กุฏิสงฆ์ และเจดีย์ใหญ่.