{๑๐๐๑} [๙๔๗] เคหสิตโสมนัส ๑ ๖ เป็นไฉน

เคหสิตโสมนัส ๖ คือ

๑. ความสำราญทางใจ ความสุขทางใจ ความเสวยอารมณ์ที่ สำราญเป็นสุข อันเกิดแต่เจโตสัมผัส กิริยาเสวยอารมณ์ที่ สบายเป็นสุข อันเกิดแต่เจโตสัมผัสที่อาศัยกามคุณในรูป อันเป็นที่ชอบใจ

๒. ความสำราญทางใจ ฯลฯ ในเสียงอันเป็นที่ชอบใจ

๓. ความสำราญทางใจ ฯลฯ ในกลิ่นอันเป็นที่ชอบใจ

๔. ความสำราญทางใจ ฯลฯ ในรสอันเป็นที่ชอบใจ

๕. ความสำราญทางใจ ฯลฯ ในโผฏฐัพพะอันเป็นที่ชอบใจ

๖. ความสำราญทางใจ ความสุขทางใจ ความเสวยอารมณ์ ที่สำราญเป็นสุข อันเกิดแต่เจโตสัมผัส กิริยาเสวยอารมณ์ ที่สำราญเป็นสุข อันเกิดแต่เจโตสัมผัสที่อาศัยกามคุณใน ธรรมารมณ์ อันเป็นที่ชอบใจ

เหล่านี้ชื่อว่าเคหสิตโสมนัส ๖ (๑๑)

{๑๐๐๒} เคหสิตโทมนัส ๒ ๖ เป็นไฉน

เคหสิตโทมนัส ๖ คือ

๑. ความไม่สำราญทางใจ ความทุกข์ทางใจ ความเสวยอารมณ์ ที่ไม่สำราญเป็นทุกข์ อันเกิดแต่เจโตสัมผัส กิริยาที่เสวย อารมณ์ที่ไม่สำราญเป็นทุกข์ อันเกิดแต่เจโตสัมผัสที่อาศัย กามคุณในรูปอันไม่เป็นที่ชอบใจ

๑ โสมนัส หมายถึงสุขทางใจที่อาศัยกามคุณ ๕ คือ รูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ (อภิ.วิ.อ. ๙๔๗/๕๕๑)
๒ โทมนัสคือทุกข์ทางใจที่อาศัยกามคุณ ๕ (อภิ.วิ.อ. ๙๔๗/๕๕๑)