และมีดวงพระเนตรดำสนิท

มองเห็นได้ชัดเจน

พวกมนุษย์จำนวนมากเป็นอภิโยคี๑

มีความรอบคอบ ฉลาดในนิมิต

ฉลาดในการทำนายอย่างละเอียดถี่ถ้วน

จะชมเชยพระกุมารนั้นว่า ‘เป็นผู้ที่แลดูน่ารัก’

อนึ่ง แม้ทรงเป็นคฤหัสถ์ ก็แลดูน่ารัก

เป็นที่รักของคนหมู่มาก

ถ้าไม่ทรงเป็นคฤหัสถ์ ทรงเป็นพระสมณะ

จะทรงเป็นที่รักและดับโศกของคนหมู่มาก”



{๑๖๐} [๒๓๐] ภิกษุทั้งหลาย ในชาติก่อน ภพก่อน กำเนิดก่อน ตถาคตเกิดเป็น มนุษย์เป็นผู้นำของคนหมู่มากในกุศลธรรม เป็นประมุขของคนหมู่มากในกายสุจริต ในวจีสุจริต ในมโนสุจริต ในการจำแนกทาน ในการสมาทานศีล ในการรักษาอุโบสถ ในความเกื้อกูลมารดา ในความเกื้อกูลบิดา ในความเกื้อกูลสมณะ ในความเกื้อกูล พราหมณ์ ในความประพฤติอ่อนน้อมต่อผู้ใหญ่ในตระกูล และในกุศลธรรมอันยิ่ง อื่น ๆ อีก เพราะตถาคตได้ทำ สั่งสม พอกพูนกรรมนั้น ฯลฯ จุติจากเทวโลกนั้น แล้วมาสู่ความเป็นอย่างนี้ ได้ลักษณะมหาบุรุษนี้ คือ มีพระเศียรดุจประดับด้วย กรอบพระพักตร์

มหาบุรุษนั้นทรงสมบูรณ์ด้วยลักษณะนั้น ถ้าอยู่ครองเรือนจะได้เป็นพระเจ้า จักรพรรดิ ฯลฯ เมื่อเป็นพระราชาจะทรงได้อะไร เมื่อเป็นพระราชาจะเป็นผู้ที่คน หมู่มาก คือ พราหมณ์ คหบดี ชาวนิคม ชาวชนบท โหราจารย์และมหาอำมาตย์

๑ เป็นอภิโยคี ในที่นี้หมายถึงผู้รู้ในลักษณศาสตร์ (ที.ปา.อ. ๒๒๙/๑๒๘)
๒ เป็นลักษณะมหาบุรุษข้อที่ ๓๒