[๓] หมายรู้ภูต ๑ โดยความเป็นภูต ครั้นหมายรู้ภูตโดยความเป็นภูตแล้ว กำหนดหมายซึ่งภูต กำหนดหมายในภูต กำหนดหมายนอกภูต กำหนดหมายภูต ว่าเป็นของเรา ยินดีภูต

ข้อนั้นเพราะเหตุไร

เรากล่าวว่า ‘เพราะเขาไม่ได้กำหนดรู้’

หมายรู้เทวดาโดยความเป็นเทวดา ครั้นหมายรู้เทวดาโดยความเป็นเทวดาแล้ว กำหนดหมายซึ่งเทวดา กำหนดหมายในเทวดา กำหนดหมายนอกเทวดา กำหนด หมายเทวดาว่าเป็นของเรา ยินดีเทวดา

ข้อนั้นเพราะเหตุไร

เรากล่าวว่า ‘เพราะเขาไม่ได้กำหนดรู้’

หมายรู้ปชาบดี ๒ โดยความเป็นปชาบดี ครั้นหมายรู้ปชาบดีโดยความเป็น ปชาบดีแล้ว กำหนดหมายซึ่งปชาบดี กำหนดหมายในปชาบดี กำหนดหมายนอก ปชาบดี กำหนดหมายปชาบดีว่าเป็นของเรา ยินดีปชาบดี

ข้อนั้นเพราะเหตุไร

เรากล่าวว่า ‘เพราะเขาไม่ได้กำหนดรู้’

หมายรู้พรหมโดยความเป็นพรหม ครั้นหมายรู้พรหมโดยความเป็นพรหมแล้ว กำหนดหมายซึ่งพรหม กำหนดหมายในพรหม กำหนดหมายนอกพรหม กำหนด หมายพรหมว่าเป็นของเรา ยินดีพรหม

ข้อนั้นเพราะเหตุไร

เรากล่าวว่า ‘เพราะเขาไม่ได้กำหนดรู้’

๑ ภูต หมายถึงขันธ์ ๕ อมนุษย์ ธาตุ สิ่งที่มีอยู่ พระขีณาสพ สัตว์ และต้นไม้เป็นต้น แต่ในที่นี้หมายถึงสัตว์ ทั้งหลายผู้อยู่ต่ำกว่าชั้นจาตุมหาราช (ม.มู.อ. ๑/๓/๓๔)
๒ ปชาบดี หมายถึงผู้ยิ่งใหญ่กว่าปชาคือหมู่สัตว์ ได้แก่ มารชื่อว่า ปชาบดี เพราะปกครองเทวโลกชั้นปรนิม มิตวสวัตดี (ม.มู.อ. ๑/๓/๓๖)