{๕๗} [๔๖] อานนท์ อธิกรณ์ ๑ ๔ ประการนี้

อธิกรณ์ ๔ ประการ อะไรบ้าง คือ

๑. วิวาทาธิกรณ์

๒. อนุวาทาธิกรณ์

๓. อาปัตตาธิกรณ์

๔. กิจจาธิกรณ์

อธิกรณ์มี ๔ ประการนี้แล

อธิกรณสมถะ ๗ ประการนี้ คือ

๑. สัมมุขาวินัย

๒. สติวินัย

๓. อมูฬหวินัย

๔. ปฏิญญาตกรณะ

๕. เยภุยยสิกา

๖. ตัสสปาปิยสิกา

๗. ติณวัตถารกะ

อันสงฆ์พึงให้ เพื่อสงบระงับอธิกรณ์ที่เกิดขึ้นแล้ว ๆ

{๕๘} [๔๗] สัมมุขาวินัย เป็นอย่างไร

คือ ภิกษุทั้งหลายในธรรมวินัยนี้ย่อมวิวาทกันว่า ‘นี่เป็นธรรมบ้าง นี่ไม่เป็น ธรรมบ้าง นี่เป็นวินัยบ้าง นี่ไม่เป็นวินัยบ้าง’ ภิกษุเหล่านั้นทั้งหมด พึง พร้อมเพรียงกันประชุม ครั้นประชุมแล้ว พึงพิจารณาธรรมเนติ ครั้นพิจารณา แล้ว พึงให้อธิกรณ์นั้นระงับโดยอาการที่เรื่องในธรรมเนตินั้นลงกันได้

อานนท์ สัมมุขาวินัย เป็นอย่างนี้ การระงับอธิกรณ์บางอย่างในธรรมวินัยนี้ ย่อมมีได้ด้วยสัมมุขาวินัยอย่างนี้

{๕๙} [๔๘] เยภุยยสิกา เป็นอย่างไร

คือ ภิกษุเหล่านั้นไม่อาจระงับอธิกรณ์นั้นในอาวาสนั้นได้ จึงพากันไปยังอาวาส ที่มีภิกษุมากกว่า ภิกษุเหล่านั้นทั้งหมดพึงพร้อมเพรียงกันประชุมในอาวาสนั้น

๑ อธิกรณ์ หมายถึงเรื่องที่เกิดขึ้นแล้วซึ่งสงฆ์ต้องดำเนินการตามพระวินัยเพื่อความสงบด้วยสมถะ(วิธีระงับ) ทั้ง ๗ ประการ อย่างใดอย่างหนึ่ง (ม.อุ.อ. ๓/๔๖/๒๘, กงฺขา.อ. หน้า ๓๓๖)