{๓๙๕}(ฉ) ธรรม ๓ ประการที่แทงตลอดได้ยาก คืออะไร

คือ ธาตุที่สลัด ๓ ได้แก่

๑. ธาตุที่สลัดกามคือเนกขัมมะ๑

๒. ธาตุที่สลัดรูปคืออรูป๒

๓. การสลัดสิ่งที่เกิดขึ้น สิ่งที่ปัจจัยปรุงแต่งขึ้น สิ่งที่อาศัยกันและ กันเกิดขึ้นอย่างใดอย่างหนึ่ง คือนิโรธ๓

นี้ คือธรรม ๓ ประการที่แทงตลอดได้ยาก

{๓๙๖}(ช) ธรรม ๓ ประการที่ควรให้เกิดขึ้น คืออะไร

คือ ญาณ ๓ ได้แก่

๑. อตีตังสญาณ (ญาณหยั่งรู้ส่วนอดีต)

๒. อนาคตังสญาณ (ญาณหยั่งรู้ส่วนอนาคต)

๓. ปัจจุปปันนังสญาณ (ญาณหยั่งรู้ส่วนปัจจุบัน)

นี้ คือธรรม ๓ ประการที่ควรให้เกิดขึ้น

{๓๙๗}(ฌ) ธรรม ๓ ประการที่ควรรู้ยิ่ง คืออะไร

คือ ธาตุ๔ ๓ ได้แก่

๑. กามธาตุ (ธาตุคือกามภพ)

๒. รูปธาตุ (ธาตุคือรูปภพ)

๓. อรูปธาตุ (ธาตุคืออรูปภพ)

นี้ คือธรรม ๓ ประการที่ควรรู้ยิ่ง

๑ เนกขัมมะ ในที่นี้หมายถึงอนาคามิมรรค (ที.ม.อ. ๓๕๓/๒๕๙)
๒ อรูป ในที่นี้หมายถึงอรหัตตมรรคในอรูปภพ (ที.ม.อ. ๓๕๓/๒๕๙)
๓ นิโรธ ในที่นี้หมายถึงอรหัตตผล (ที.ม.อ. ๓๕๓/๒๕๙)
๔ ดูเทียบข้อ ๓๐๕ หน้า ๒๖๒ ในเล่มนี้