อินทริยภาวนาสูตร

สรุปเนื้อหา อินทริยภาวนาสูตร โดยย่อ

อินทริยภาวนาสูตร (MN 152) เป็นพระสูตรที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงแนวทางที่ถูกต้องในการเจริญอินทรีย์ (การพัฒนาการควบคุมดูแลอายตนะ) แก่อุตตรมาณพ ศิษย์ของพาราสริยะ ซึ่งมีความเข้าใจผิดว่าการเจริญอินทรีย์คือการไม่ยินดีเมื่อเห็นรูปที่น่าพอใจ และไม่ยินร้ายเมื่อเห็นรูปที่ไม่น่าพอใจ

พระพุทธองค์ทรงชี้แจงว่า การเจริญอินทรีย์อันประเสริฐที่แท้จริงคือการพิจารณาสิ่งที่เข้ามากระทบอายตนะ (เช่น รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส) ด้วยปัญญาอย่างแยบคาย โดยรู้จัก "อัสสาทะ" (ความพึงพอใจ), "อาทีนวะ" (โทษ), และ "นิสสรณะ" (อุบายเครื่องออกจากทุกข์) ของสิ่งเหล่านั้น เมื่อเกิดเวทนา (สุข ทุกข์ หรือไม่สุขไม่ทุกข์) อันเนื่องจากผัสสะ

เป้าหมายคือการทำความเข้าใจอย่างลึกซึ้งถึงการเกิดและการดับของเวทนาและจิตที่อาศัยผัสสะนั้นๆ เพื่อให้เกิดปัญญาและปล่อยวาง อันนำไปสู่การหลุดพ้นจากทุกข์โดยสมบูรณ์ ไม่ใช่แค่การระงับปฏิกิริยาภายนอกเท่านั้น