| พระไตรปิฏก | เล่มที่ 14 |
| นิกาย | มัชฌิมนิกาย |
| ผู้แสดงธรรม | พระพุทธเจ้า |
| ผู้ฟัง | คณกโมคคัลลานพราหมณ์ |
| สถานที่ | กรุงสาวัตถี |
| Link | คณกโมคคัลลานสูตร |
คณกโมคคัลลานสูตร (MN 107) เป็นพระสูตรที่พระพุทธเจ้าสนทนากับพราหมณ์คณกโมคคัลลานะ พราหมณ์ถามถึงวิธีการฝึกอบรมสาวกให้บรรลุถึงเป้าหมายที่มองไม่เห็นอย่างพระนิพพาน โดยเปรียบเทียบกับการที่นายช่างไม้หรือนายขมังธนูฝึกสอนลูกศิษย์
พระพุทธเจ้าทรงเปรียบเทียบกับการฝึกช่างไม้ ที่สอนตั้งแต่การจับเครื่องมือ การตัด การเหลา แม้ผลสำเร็จของงานอาจยังไม่ปรากฏชัดเจนในทันที จากนั้น ทรงอธิบายการฝึกฝนที่ดำเนินไปตามลำดับขั้น ตั้งแต่การรักษาศีล การสำรวมอินทรีย์ การมีสติสัมปชัญญะ การละนิวรณ์ การเจริญฌาน และการเห็นแจ้งในไตรลักษณ์ จนกระทั่งหลุดพ้นจากกิเลส
แก่นแท้คือ การแสดงให้เห็นว่าการฝึกฝนธรรมะเป็นการปฏิบัติที่ต้องอาศัยการลงมือทำตามลำดับขั้น โดยมีพระพุทธเจ้าเป็นผู้ชี้ทาง แต่ความสำเร็จขึ้นอยู่กับความเพียรพยายามของสาวกแต่ละคน เหมือนช่างไม้ต้องลงมือทำตามขั้นตอนที่ครูสอนจนเกิดความชำนาญและสร้างสรรค์ผลงานได้สำเร็จ
| พระสูตร | ผู้แสดงธรรม |
|---|---|
| พหุธาตุกสูตร | พระพุทธเจ้า |
| อานาปานัสสติสูตร | พระพุทธเจ้า |
| กายคตาสติสูตร | พระพุทธเจ้า |
| สฬายตนวิภังคสูตร | พระพุทธเจ้า |
| ธาตุวิภังคสูตร | พระพุทธเจ้า |
| ทักขิณาวิภังคสูตร | พระพุทธเจ้า |
| ฉฉักกสูตร | พระพุทธเจ้า |
| อินทริยภาวนาสูตร | พระพุทธเจ้า |
| อนุปทสูตร | พระพุทธเจ้า |
| อิสิคิลิสูตร | พระพุทธเจ้า |