| พระไตรปิฏก | เล่มที่ 14 |
| นิกาย | มัชฌิมนิกาย |
| ผู้แสดงธรรม | พระพุทธเจ้า |
| ผู้ฟัง | สุภมาณพโตเทยยบุตร |
| สถานที่ | พระเชตวัน กรุงสาวัตถี |
| Link | จูฬกัมมวิภังคสูตร |
จูฬกัมมวิภังคสูตร เป็นพระสูตรที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงแก่สุภมาณพ โตเทยยบุตร เกี่ยวกับความแตกต่างหลากหลายของมนุษย์ ซึ่งสุภมาณพสงสัยว่าเหตุใดมนุษย์จึงมีความแตกต่างกันทั้งทางด้านอายุ สุขภาพ รูปร่าง ฐานะ และปัญญา พระพุทธเจ้าจึงตรัสสอนว่า "สัตว์ทั้งหลายมีกรรมเป็นของตน เป็นทายาทแห่งกรรม มีกรรมเป็นกำเนิด มีกรรมเป็นเผ่าพันธุ์ มีกรรมเป็นที่พึ่งอาศัย กรรมย่อมจำแนกสัตว์ให้เลวและประณีตได้"
พระองค์ได้ทรงยกตัวอย่างกรรมที่นำไปสู่ผลต่าง ๆ เช่น การฆ่าสัตว์ เบียดเบียนสัตว์ ทำให้มีอายุสั้น การไม่ฆ่า ไม่เบียดเบียน ทำให้มีอายุยืน การทำร้ายผู้อื่น ทำให้มีโรคมาก การไม่ทำร้ายผู้อื่น ทำให้มีโรคน้อย ความริษยา ทำให้ไม่มีลาภยศ ความไม่ริษยา ทำให้มีลาภยศ การไม่อยากรู้ ไม่อยากฟังธรรม ทำให้มีปัญญาทราม และการหมั่นศึกษา ฟังธรรม ทำให้มีปัญญามาก เป็นต้น
หัวใจของพระสูตรนี้คือการชี้ให้เห็นว่า กรรม (การกระทำทั้งกาย วาจา ใจ) คือปัจจัยสำคัญที่ทำให้สัตว์โลกเกิดความแตกต่างกัน แต่ละคนเป็นผู้สร้างกรรมของตนเอง และต้องรับผลของกรรมนั้น การทำกรรมดีนำไปสู่ผลดี การทำกรรมชั่วนำไปสู่ผลร้าย ซึ่งเป็นหลักสัจธรรมที่พระพุทธองค์ทรงค้นพบ.
| พระสูตร | ผู้แสดงธรรม |
|---|---|
| พหุธาตุกสูตร | พระพุทธเจ้า |
| อานาปานัสสติสูตร | พระพุทธเจ้า |
| กายคตาสติสูตร | พระพุทธเจ้า |
| สฬายตนวิภังคสูตร | พระพุทธเจ้า |
| ธาตุวิภังคสูตร | พระพุทธเจ้า |
| ทักขิณาวิภังคสูตร | พระพุทธเจ้า |
| ฉฉักกสูตร | พระพุทธเจ้า |
| อินทริยภาวนาสูตร | พระพุทธเจ้า |
| อนุปทสูตร | พระพุทธเจ้า |
| อิสิคิลิสูตร | พระพุทธเจ้า |